Recent onderzoek bevestigt de deprimerende ernst van de insectensterfte wereldwijd en de rol van klimaatverandering daarbij. Met onvoorstelbare impact op vogels, vleermuizen, vissen, bloeiende planten en… mensen. Gelukkig kan iedereen zelf insecten écht helpen met acht simpele acties.
Hoe staat u tegenover insecten? Eng met kriebelpoten en slaat u ze plat? Irritant als ze de roos leegzuigen of erger, u steken? Neutraal, maar totaal overbodig in uw leven? Of kunt u ook genieten van zo’n vernuftige mierensnelweg, een dikke hommel op een krokus of een glimmend blauw juffertje dat totaal onverwacht langs helikoptert? Hoe dan ook, ze horen erbij en hebben een sleutelrol te vervullen op aarde en bij ons eigen voortbestaan.
Als prooi zijn insecten cruciaal voor de overleving van het merendeel van alle vogels, vleermuizen en zoetwatervissen. Net zo essentieel zijn ze voor de meeste bloeiende planten. Die zijn voor hun bestuiving en dus voortplanting afhankelijk van insecten. En ook wij kunnen met onze landbouw niet zonder deze ‘ecosysteemdienst’.
Los van de vraag naar ‘nut’, hebben insecten natuurlijk hun eigen bestaansrecht. Wie zich erin verdiept ziet hun wonderlijke schoonheid in vele verschillende verschijningsvormen en verbazingwekkend rare en complexe manieren van leven.
Samen tegen insectensterfte
Niet alleen onze regering, de internationale gemeenschap, boeren of mensen die rijk zijn geworden in de insecticidenindustrie (die óók allemaal aan de bak moeten, want veranderingen in de landbouw op grote schaal zijn nodig), maar ook wijzelf kunnen aan de slag om het tij te keren. De oplossingen zijn vaak even goedkoop als simpel.
Dan moeten we ook zoveel mogelijk mensen daarvan overtuigen. Kort samengevat: vijf simpele acties om meer en beter leefgebied voor insecten te maken en drie acties om zoveel mogelijk mensen te overtuigen dat ook te doen.
1. Gras voor insecten
Insecten hebben maar weinig ruimte nodig om te overleven. Dus als u op een klein stukje van uw grasveld (pakweg 10 procent) nagenoeg stopt met maaien, helpt u ze enorm. Maai hooguit 1 tot 2 keer per jaar en voer het maaisel af. Laat groeien wat uit zichzelf opkomt, laat blaadjes en fruit liggen en maai en snoei zo min mogelijk, want insecten gebruiken alle mogelijke oude en nieuwe delen van de plant. Durft u het experiment aan? Zien wat er gebeurt in de loop der jaren?
Dit natuurgras is leefgebied voor insecten én helpt ze om van tuin naar tuin door het landschap te bewegen. Voordeel voor u: minder maaien en minder water, kalk en kunstmest nodig.
2. Inheemse planten voor tuin, balkon of vensterbank
Overal, maar zeker in grote steden, kan een tuin, balkon of zelfs een vensterbank het verschil maken voor insecten. Ze hebben kleine leefgebiedjes en schuilplaatsen nodig. Die kunt u ze geven.
Meestal hebben insecten meer aan inheemse, wilde soorten in de tuin dan aan uitheemse soorten. In de loop van miljoenen jaren evolutie hebben planten en insecten die samen in een gebied voorkwamen, namelijk een sterke ecologische band ontwikkeld. Soms kunnen ze niet zonder elkaar. Plant dus zoveel mogelijk inheemse planten, zelfs in potten helpt u er insecten mee.
Voordeel voor u: inheemse planten zijn ingesteld op ons klimaat, dus hebben weinig onderhoud nodig. Hoe u eraan komt?
3. Gebruik geen gif!
Het lijkt een open deur, maar: gebruik geen gif in de tuin! Het doodt niet alleen de bladluizen en slakken of waar u zich dan ook aan stoort, maar álle insecten! Ook de dagpauwogen, lieveheersbeestjes, bijen en andere lievelingen. Er zijn echt prima gifvrije alternatieven en veel mensen gebruiken het gif alleen omdat de tuin er dan wat mooier uitziet. Niet omdat ze voor hun eten of inkomen ervan afhankelijk zijn. Stop ermee en durf het ook eens op vriendelijke manier ter sprake te brengen bij iemand in de straat die lustig staat te spuiten. Een zaadje planten.
4. Overbodig licht kan uit
Insecten die ’s nachts actief zijn, zoals nachtvlinders, worden aangetrokken door kunstlicht. Hun instinct blijft ze erheen dwingen en ze sterven door uitputting, of omdat ze een makkelijke prooi zijn voor vleermuizen. Hun aantallen gaan dan ook nog harder achteruit dan die van dagvlinders. Het is voor u waarschijnlijk een kleine moeite om tuinverlichting en deurlampen uit te doen als u ze niet nodig heeft. Doe dat alstublieft, of gebruik een sensor, waardoor de lamp alleen brandt als u in de buurt komt.
5. Ondiep water
Insecten hebben toegang nodig tot ondiep (regen)water om te drinken. Zorg er dus voor dat dit in je tuin of op je balkon of vensterbank te vinden is door bijvoorbeeld:
- De oever van de vijver schuin af te laten lopen.
- Een platte waterschaal neer te zetten met daarin stenen, knikkers, dakpannen etc. die erbovenuit steken.
- In wat dieper water stukken hout, kurk of schors te leggen. Die blijven drijven waardoor insecten erop kunnen landen.
- Door piepkleine drinkplekjes te maken met bijvoorbeeld een dekseltje van een jampot met een bodempje water erin.